მულტიმედია
წაჩხურუს მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიაში მოსალოცად ქვეყნის სხვადასხვა კუთხიდან უამრავი ადამიანი საგანგებოდ ჩადის, მათ ლამაზად მორთული აკვნები და სხვადასხვა შესაწირი მიაქვთ ტაძარში, რომელიც საუკუნეებია უშვილოთა შემწედ მიიჩნევა.
ამ დღეს სოფელში აკვანთკურთხევა იმართება, სპეციალური წირვა უშვილო წყვილებისთვის, რომლებიც შემდეგ ეზიარებიან. მომლოცველებს შორის არიან ისინიც, ვინც შვილის გაჩენის შემდეგ მადლიერების ნიშნად, პატარა ბავშვებით ხელში ფეხით გადიან რამდენიმე კილომეტრიან აღმართს ტაძრამდე.
ჩვენი რესპონდენტი ვიქტორია წელს პირველად დაესწრო „წაჩხურობის“ დღესასწაულს. უძველესი ტრადიციის შესახებ მეგობრისგან შეიტყო და გადაწყვიტა, მეუღლესთან, პაატასთან ერთად, ასულიყო მოსალოცად, იმ რწმენით, რომ რამდენიმე წლიანი ლოდინის შემდეგ, წყვილს ნატვრა აუხდება და შვილი ეყოლება.
,,მესამე წელი გახდა დღეს, რომ პატარა არ გყავს. ისეთი მოტივაციით ვიყავით, ისეთი შემართებით გავიარეთ 8 კილომეტრი. ჩვენი აკვანი, რომელიც ვაკურთხეთ ერთ - ერთმა უცნობმა წყვილმა გვთხოვა და ვაჩუქეთ, ჩვენ კი სრულიად მოულოდნელად, ახალგაზრდა ცოლ- ქმარმა, რომელიც ამოსული იყო მადლობის სათქმელად შვილთან ერთად, გვაჩუქა აკვანი პატარა თოჯინით. ძალიან დიდი სიხარული გამომყვა უკან. ვაპირებთ მომოვალ წელსაც წავიდეთ’’, - გვითხრა მან.
38 წლის მანანა აკობიას სჯერა, რომ 10 წლიანი ლოდინის შემდეგ, მათ სასწაული სწორედ “წაჩხურობის” დღესასწაულზე მისვლის შემდეგ ეწვია.
,,შარშან ავედით წაჩხურობაზე, ინტერნეტით გავიგეთ, რომ უშვილო წყვილები ადიოდნენ და ერთ თვეში ორსულად დავრჩი’’, - გვითხრა მან.
ნინო ჯანაშიასა და მისი მეუღლისთვის „წაჩხურობას“ განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. ტრადიციის შესახებ მათაც არაფერი იცოდნენ, სატელევიზიო რეპორტაჟის ნახვამდე.
„... თუმცა, როცა პირადადად არ გეხება, არ აქცევ ყურადღებას. შარშანწინ ჩამომიყვანა ახლობელმა აკვანი, შარშან მე და ჩემი მეუღლე ავედით, მოვილოცეთ და დაახლოებით 7 – 8 თვეში დავრჩი ორსულად, მალე პატარას ველოდებით’’, - გვახარა მან.
წაჩხურუს მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის მოძღვარი მამა იაკობი ამბობს, რომ რიტუალი ძველი კოლხური ტრადიციაა და მან საუკუნეებს გაუძლო.
,,ადრე ამბობდნენ, რომ დადიანებს ოქროს აკვანი ამოჰყავდათ ხოლმე, როცა შვილი არ ეძლეოდათო და მერე ეძლეოდათო, სიმბოლურია ეს აკვნები, ზოგს მოჰყავს, ზოგს მიჰყავს, ვისაც არ შეხვდება აკვანი, გული არ დაწყდეს, სიმბოლურად ხატი წააბრძანოს აქედან, მთავარია მადლი წაიღოს აქედან’’, - გვითხრა მან და აღნიშნა, რომ წაჩხურუს ტაძრის მოლოცვის შემდეგ ათასობით წყვილი, მათი ოჯახის წევრები და მეგობრები, შინ სასწაულის მოლოდინში იმედითა და რწმენით ბრუნდებიან.
ლიტერატორ ზაალ ჯალაღონიას თანახმად, წაჩხურაში დამკვიდრებული რელიგიური დღესასწაული ,,წაჩხურობა’’, სავარაუდოდ, წარმართული ხანიდან მოდის. მისივე თქმით, მოსქე მეგრულად არის შვილიერი, ,,ძეობის’’ მომცემი და მომნიჭებელი და წაჩხურას ღვთაება მოსქეს უძველესი კულტურის კერაა.
,,წაჩხურა“ არის იგივე ,,წყარჩხურუ’’ ანუ ცივწყალა, ჩხურუ მეგრულად სიცივეს ნიშნავს, ხოლო ,,წა’’ არის წყალი. საქართველოში ქრისტიანობის გავრცელების შემდეგ წაჩხურას მოსქე’’ მთავარანგელოზთა სამლოცველოთი შეიცვალა და ახლა აქ წარმართულო მოსქეს ნაცვლად მთავარანგელოზებს სთხოვენ შვილის გაჩენას თხოვნის რიტუალი წარმართობიდან დღემდე თითქმის არ შეცვლილა’’, - უთხრა რადიო ,,ათინათს’’ ზაალ ჯალაღონიამ.მისივე თქმით, მოსქე წაჩხურუს ხატს შვილიერების გარდა ასევე სთხოვდნენ მუცლისა და წელის ტკივილისგან განკურნებას, ბოროტი თვალისგან დაცვას და ა.შ.
აღსანიშნავია, რომ წაჩხურუში რიტუალის დღეს ყველა ოჯახის სახლის კარი სტუმრისთვის ღიაა და ადგილობრივებს სწამთ, რომ ვინც რაოდენობრივად უფრო მეტ სტუმარს მიიღებს, მადლი ამ ოჯახზე გადმოვა.
ეს პუბლიკაცია მომზადდა ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის ფინანსური მხარდაჭერით. მის შინაარსზე პასუხისმგებელია მხოლოდ „ათინათი“ და შესაძლოა არ ასახავდეს ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის შეხედულებებს.
,,წაჩხურობა’’ - აკვანთკურთხევის საუკუნოვანი ტრადიცია მარტვილში (ფოტო/აუდიო)
11:17 / 27.05.2023
მარტვილის სოფელ წაჩხურუში, აღდგომის შემდეგ, ბრწყინვალე შვიდეულის ხუთშაბათს, „წაჩხურობის“ დღესასწაულს აღნიშნავენ.
წაჩხურუს მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიაში მოსალოცად ქვეყნის სხვადასხვა კუთხიდან უამრავი ადამიანი საგანგებოდ ჩადის, მათ ლამაზად მორთული აკვნები და სხვადასხვა შესაწირი მიაქვთ ტაძარში, რომელიც საუკუნეებია უშვილოთა შემწედ მიიჩნევა.
ჩვენი რესპონდენტი ვიქტორია წელს პირველად დაესწრო „წაჩხურობის“ დღესასწაულს. უძველესი ტრადიციის შესახებ მეგობრისგან შეიტყო და გადაწყვიტა, მეუღლესთან, პაატასთან ერთად, ასულიყო მოსალოცად, იმ რწმენით, რომ რამდენიმე წლიანი ლოდინის შემდეგ, წყვილს ნატვრა აუხდება და შვილი ეყოლება.
,,მესამე წელი გახდა დღეს, რომ პატარა არ გყავს. ისეთი მოტივაციით ვიყავით, ისეთი შემართებით გავიარეთ 8 კილომეტრი. ჩვენი აკვანი, რომელიც ვაკურთხეთ ერთ - ერთმა უცნობმა წყვილმა გვთხოვა და ვაჩუქეთ, ჩვენ კი სრულიად მოულოდნელად, ახალგაზრდა ცოლ- ქმარმა, რომელიც ამოსული იყო მადლობის სათქმელად შვილთან ერთად, გვაჩუქა აკვანი პატარა თოჯინით. ძალიან დიდი სიხარული გამომყვა უკან. ვაპირებთ მომოვალ წელსაც წავიდეთ’’, - გვითხრა მან.
38 წლის მანანა აკობიას სჯერა, რომ 10 წლიანი ლოდინის შემდეგ, მათ სასწაული სწორედ “წაჩხურობის” დღესასწაულზე მისვლის შემდეგ ეწვია.
,,შარშან ავედით წაჩხურობაზე, ინტერნეტით გავიგეთ, რომ უშვილო წყვილები ადიოდნენ და ერთ თვეში ორსულად დავრჩი’’, - გვითხრა მან.
ნინო ჯანაშიასა და მისი მეუღლისთვის „წაჩხურობას“ განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. ტრადიციის შესახებ მათაც არაფერი იცოდნენ, სატელევიზიო რეპორტაჟის ნახვამდე.
„... თუმცა, როცა პირადადად არ გეხება, არ აქცევ ყურადღებას. შარშანწინ ჩამომიყვანა ახლობელმა აკვანი, შარშან მე და ჩემი მეუღლე ავედით, მოვილოცეთ და დაახლოებით 7 – 8 თვეში დავრჩი ორსულად, მალე პატარას ველოდებით’’, - გვახარა მან.
წაჩხურუს მთავარანგელოზის სახელობის ეკლესიის მოძღვარი მამა იაკობი ამბობს, რომ რიტუალი ძველი კოლხური ტრადიციაა და მან საუკუნეებს გაუძლო.
,,ადრე ამბობდნენ, რომ დადიანებს ოქროს აკვანი ამოჰყავდათ ხოლმე, როცა შვილი არ ეძლეოდათო და მერე ეძლეოდათო, სიმბოლურია ეს აკვნები, ზოგს მოჰყავს, ზოგს მიჰყავს, ვისაც არ შეხვდება აკვანი, გული არ დაწყდეს, სიმბოლურად ხატი წააბრძანოს აქედან, მთავარია მადლი წაიღოს აქედან’’, - გვითხრა მან და აღნიშნა, რომ წაჩხურუს ტაძრის მოლოცვის შემდეგ ათასობით წყვილი, მათი ოჯახის წევრები და მეგობრები, შინ სასწაულის მოლოდინში იმედითა და რწმენით ბრუნდებიან.
ლიტერატორ ზაალ ჯალაღონიას თანახმად, წაჩხურაში დამკვიდრებული რელიგიური დღესასწაული ,,წაჩხურობა’’, სავარაუდოდ, წარმართული ხანიდან მოდის. მისივე თქმით, მოსქე მეგრულად არის შვილიერი, ,,ძეობის’’ მომცემი და მომნიჭებელი და წაჩხურას ღვთაება მოსქეს უძველესი კულტურის კერაა.
,,წაჩხურა“ არის იგივე ,,წყარჩხურუ’’ ანუ ცივწყალა, ჩხურუ მეგრულად სიცივეს ნიშნავს, ხოლო ,,წა’’ არის წყალი. საქართველოში ქრისტიანობის გავრცელების შემდეგ წაჩხურას მოსქე’’ მთავარანგელოზთა სამლოცველოთი შეიცვალა და ახლა აქ წარმართულო მოსქეს ნაცვლად მთავარანგელოზებს სთხოვენ შვილის გაჩენას თხოვნის რიტუალი წარმართობიდან დღემდე თითქმის არ შეცვლილა’’, - უთხრა რადიო ,,ათინათს’’ ზაალ ჯალაღონიამ.მისივე თქმით, მოსქე წაჩხურუს ხატს შვილიერების გარდა ასევე სთხოვდნენ მუცლისა და წელის ტკივილისგან განკურნებას, ბოროტი თვალისგან დაცვას და ა.შ.
აღსანიშნავია, რომ წაჩხურუში რიტუალის დღეს ყველა ოჯახის სახლის კარი სტუმრისთვის ღიაა და ადგილობრივებს სწამთ, რომ ვინც რაოდენობრივად უფრო მეტ სტუმარს მიიღებს, მადლი ამ ოჯახზე გადმოვა.
ეს პუბლიკაცია მომზადდა ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის ფინანსური მხარდაჭერით. მის შინაარსზე პასუხისმგებელია მხოლოდ „ათინათი“ და შესაძლოა არ ასახავდეს ევროკავშირისა და გაეროს განვითარების პროგრამის შეხედულებებს.
მასალის გამოყენების პირობები