ბიზნესში რისკი ყოვლისმომცველი და გარდაუვალი ნაწილია. კომპანიები ყოველდღიურად აწყდებიან ოპერაციულ, ფინანსურ და სტრატეგიულ რისკებს.
სწორედ ამიტომ, რისკმენეჯმენტი მხოლოდ კრიზისზე რეაგირება არ უნდა იყოს, ის უნდა იქცეს კომპანიის სტრატეგიულ ინსტრუმენტად, რომელიც წინასწარ აღიქვამს საფრთხეს და მას ზრდის შესაძლებლობად გარდაქმნის.
დღევანდელ ბლოგში განვიხილავთ, როგორ შეგიძლიათ თქვენი კომპანიის რისკებისგან დაზღვევა, სტრატეგიული დაგეგმვის დახმარებით.

რისკების იდენტიფიკაცია, კატეგორიზაცია და შეფასება

ბიზნესისთვის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი და ერთდროულად სირთულით სავსე ამოცანაა რისკების სწორად ამოცნობა და კატეგორიზაცია. კომპანიის ხელმძღვანელები ხშირად ვერ ხედავენ სრულ სურათს და ვერ აფასებენ საფრთხეებს ინტუიციურად, რაც გრძელვადიან პერსპექტივაში დიდი რისკია.
პირველი ნაბიჯია იმის აღიარება, რომ რისკი მხოლოდ ფინანსური დანაკარგი არ არის. ის შეიძლება იყოს ტექნიკური ხარვეზი, მარეგულირებელ მოთხოვნებთან შეუსაბამობა, რეპუტაციის შელახვა, ბაზრის არასწორი შეფასება ან ადამიანური შეცდომა.
რისკების იდენტიფიკაცია და კლასიფიკაცია უნდა იყოს სისტემატური და მრავალმხრივი პროცესი. ამისათვის კომპანიები ხშირად იყენებენ საერთაშორისო სტანდარტებზე დაფუძნებულ ჩარჩოებს, როგორებიცაა ISO 31000 და COSO ERM, თუმცა მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის ეს შეიძლება იყოს ზედმეტად კომპლექსური. სწორედ ამიტომ, კომპანიები ხშირად აუთსორსინგს მიმართავენ და თანამშრომლობენ სპეციალიზებულ კომპანიებთან. მაგალითად, როგორიცაა Loialte, რომელიც ერთადერთი ქართული ბრენდია, რომლის ბუღალტრული და საგადასახადო მომსახურების ხარისხი მსოფლიოს მასშტაბით დადასტურებულია ISO 9001:2015 სერტიფიკატით.
კომპანიები რაციონალურ მიდგომად აუთსორსინგს მიიჩნევენ, რადგან საშუალებას იძლევა მიიღოთ ობიექტური ხედვა, გამოცდილი გუნდის მხარდაჭერა და შიდა რესურსების გადანაწილება სხვა კრიტიკულ ამოცანებზე. სპეციალისტები არა მხოლოდ ეხმარებიან რისკების აღმოჩენაში, არამედ აფასებენ მათ მნიშვნელობას და გთავაზობენ მკაფიო კატეგორიზაციას. მაგალითად:

• ოპერაციული რისკები – ტექნიკური ხარვეზები, შიდა პროცედურების ხარვეზი.

• ფინანსური რისკები – გადახდისუუნარობა, კურსების ცვლილება, ფულის ნაკადების მოშლა.

• სტრატეგიული რისკები – არასწორი ინვესტიცია, ბაზარზე პოზიციონირების პრობლემ

• ეთიკური და იურიდიული რისკები – დარღვევები, რეგულაციებთან შეუსაბამობა

• ტექნოლოგიური და კიბერუსაფრთხოების რისკები.

ასევე რეკომენდებულია, რომ რისკების იდენტიფიკაცია და შეფასება იყოს ციკლური და ადაპტირებული პროცესის ნაწილი, რომელიც რეგულარულად ახლდება ბაზრის, გარემოს ან რეგულაციების ცვლილების ფონზე. მთავარია გვახსოვდეთ, რაც უფრო ადრე და მკაფიოდ ხდება რისკების იდენტიფიკაცია, მით უფრო ეფექტურია მათი მართვა.
როდესაც ორგანიზაციამ უკვე დაადგინა, რა ტიპის რისკებთან აქვს საქმე, შემდეგი და კრიტიკულად მნიშვნელოვანი ეტაპია მათი შეფასება და პრიორიტეტების განსაზღვრა. ყველა რისკი ერთნაირად საშიში არ არის. ზოგი შეიძლება იყოს მაღალი ალბათობის, მაგრამ მცირე ზემოქმედების მქონე, ზოგიც კი — იშვიათი, თუმცა კატასტროფული შედეგის მქონე. ამიტომ შეფასება გრძელვადიანი წარმატების მისაღებად მნიშვნელოვანია, რათა ზუსტად განსაზღვროთ როგორ იმოქმედოთ მომავალში.

რისკების მართვის სტრატეგიები
მას შემდეგ, რაც რისკები იდენტიფიცირებულია და პრიორიტეტებად განაწილებული, მენეჯმენტის შემდეგი ამოცანაა მათი მართვის სწორი სტრატეგიების შერჩევა. ეფექტური რისკმენეჯმენტი მოითხოვს არა მხოლოდ პრობლემებზე რეაგირებას, არამედ პრევენციულად დაგეგმვას, რაც ორგანიზაციას აძლევს გამძლეობასა და სტაბილური ზრდის პოტენციალს.

არსებობს რისკებზე რეაგირების რამდენიმე ძირითადი მიდგომა:

• შემსუბუქება (mitigation): რისკის შემცირება პრევენციული ნაბიჯებით, როგორიცაა კონტროლის გამკაცრება, პროცესების გაუმჯობესება ან თანამშრომელთა ტრენინგი.
• ტრანსფერი (transfer): რისკის სხვაზე გადატანა, მაგალითად, დაზღვევის ან აუთსორსინგის გზით.
• განრიდება (avoidance): მაღალრისკიან ქმედებებზე უარის თქმა.
• მიღება (acceptance): მცირე ზემოქმედების მქონე რისკის აღიარება და საჭიროების შემთხვევაში მინიმალური რეაგირება.

კომპანიამ უნდა შეიმუშაოს შიდა სათადარიგო გეგმები და გააძლიეროს კრიტიკული აქტივების დაცვა. ბუფერების შექმნა და მოქმედების სცენარების წინასწარ განსაზღვრა ზრდის გამძლეობას მოულოდნელი მოვლენებისას.

შეჯამება

ნებისმიერი ბიზნესისთვის რისკების განსაზღვრა გრძელვადიანი გეგმების გასაწერად მნიშვნელოვანია, რადგან აუცილებელია იცოდეთ, რას ელოდოთ და რა მოლოდინებს უნდა შეუსაბამოთ თქვენი გეგმა. რისკმენეჯმენტისა და შესაბამისი სტრატეგიის შესაქმნელად ხშირად ისეთ აუთსორსინგ კომპანიებს მიმართავენ, როგორიცაა Loialte, რომელიც ბიზნესებს ბევრი სხვა სერვისის გარდა, სტრატეგიულ დახმარებასაც სთავაზობს. ამ სერვისში, რა თქმა უნდა, რისკებთან გამკლავებაც შედის.